Türkiye, deprem kuşağında yer alan bir ülke olduğundan dolayı afet sonrası haklar ve devlet destekleri büyük önem taşır. Birçok vatandaş, evi yıkıldıktan ya da kullanılamaz hale geldikten sonra “Ben hak sahibi olabilir miyim?” ya da “Devlet bana ev verecek mi?” gibi sorular sorar. İşte bu noktada devreye afetzede hak sahipliği kavramı girer.
Hak Sahipliği Ne Demektir?
Hak sahipliği, doğal afetler (deprem, sel, heyelan vb.) nedeniyle konut, işyeri veya ahırı tamamen yıkılan, ağır hasar gören ya da kullanılamaz hale gelen kişilere, devletin konut, işyeri veya yapı kredisi gibi destekler vermesi anlamına gelir.
📎 Tanım ve yönetmelik için:
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun
AFAD Hak Sahipliği Bilgilendirme Sayfası
Kimler Hak Sahibi Sayılır?
Aşağıdaki şartları sağlayan vatandaşlar, hak sahibi olabilir:
-
Afet bölgesinde ikamet ediyor olmak
-
Konutu veya işyeri yıkılmış, ağır hasarlı veya yıkılacak durumda olmak
-
Mal sahibi olmak (kiracılar için özel durumlar ayrı değerlendirilir)
-
Daha önce aynı tür yardımdan faydalanmamış olmak
-
Hak sahipliği başvurusu yapmak
📌 Uyarı: Aynı afet nedeniyle birden fazla taşınmaz için hak sahipliği talep edilemez.
Hangi Haklar Sağlanır?
Afetzedeler, durumlarına göre şu desteklerden faydalanabilir:
| Destek Türü | Açıklama |
|---|---|
| Konut tahsisi | Devlet tarafından TOKİ aracılığıyla yapılan konutlar verilir |
| Kredi desteği | Evini kendisi yapmak isteyenlere faizsiz veya düşük faizli kredi |
| Geçici barınma desteği | KYK yurtları, konteyner kentler, kira yardımı |
| İşyeri ve ahır yardımı | Ağır hasarlı işyerlerine yeniden yapım ya da kredi desteği |
📎 Detaylı bilgi: AFAD Yardım Kriterleri ve Süreçler
Hak Sahipliği Başvurusu Nasıl Yapılır?
Başvurular genellikle e-Devlet üzerinden ya da muhtarlık/ilçe kaymakamlığı aracılığıyla yapılır.
Adım adım başvuru:
-
e-Devlet’e giriş yapın
e-Devlet Hak Sahipliği Başvurusu -
Nüfus bilgilerinizi ve hasar gören taşınmaz bilgilerini girin
-
Başvuru sonucu genellikle AFAD tarafından değerlendirilir
Kiracılar da Hak Sahibi Olabilir mi?
Evet. Kiracılar, bina yıkıldıysa veya ağır hasar aldıysa geçici barınma yardımı, kira desteği gibi haklardan yararlanabilir. Ancak konut tahsisi ve kredi destekleri genellikle mal sahiplerine yöneliktir.
Hak Sahipliği Sürecinde Sıkça Sorulan Sorular
1. Her yıkılan ev için hak sahipliği verilir mi?
Hayır. Yalnızca resmi kayıtlarda malik olarak görülen, yıkılmış veya ağır hasarlı ev sahiplerine verilir.
2. Hangi belgeler gerekir?
-
Tapu fotokopisi
-
Kimlik fotokopisi
-
Hasar tespit raporu
-
Varsa önceki yardımların belgesi
3. Hak sahipliği ne zaman sonuçlanır?
Başvuru yoğunluğuna göre 1–6 ay arasında değişebilir.
4. Afetzedeye konut verilirse ödeme yapılır mı?
Evet, ancak bu konutlar faizsiz kredi sistemiyle verilir. Ödeme planları yıllara yayılır.
Hukuki Sorunlarda Ne Yapmalı?
Hak sahipliği süreci teknik ve bürokratik detaylar içerdiğinden dolayı şu durumlarda mutlaka hukuki destek alınmalıdır:
-
Hatalı hasar tespiti
-
Hak sahipliği başvurusunun reddedilmesi
-
Paylı mülkiyet (birden çok hissedar) durumları
-
İmar ve arsa sorunları
Sonuç
Afetzede hak sahipliği, devletin mağdur vatandaşlara yönelik önemli bir güvence mekanizmasıdır. Ancak bu hakların doğru ve eksiksiz şekilde kullanılabilmesi için hem hukuki bilgi hem de süreci titizlikle takip etmek gerekir.
Afet sonrası haklarınızın korunması ve süreçlerin doğru yürütülmesi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.