Türkiye’de yargı sistemine 2016 yılında getirilen önemli değişikliklerden biri de istinaf mahkemeleri, yani bölge adliye mahkemeleridir. Artık davalar, doğrudan Yargıtay’a gitmeden önce bir ara inceleme sürecinden geçer. Bu süreç, hem adil yargılanma hakkını güçlendirir hem de Yargıtay’ın iş yükünü azaltır.
Peki tam olarak istinaf nedir, hangi kararlar istinaf edilir, süreç nasıl işler?
İstinaf Mahkemesi Ne Demek?
İstinaf, ilk derece mahkemelerinin verdiği kararların, hem hukuki yönden hem de olay ve delil yönünden yeniden incelenmesini sağlayan ikinci derece bir yargı yoludur. Bu süreci yürüten mahkemelere Bölge Adliye Mahkemesi denir.
📎 Resmî tanım: adalet.gov.tr › Bölge Adliye Mahkemeleri
Hangi Kararlar İstinafa Götürülebilir?
Her karar istinaf edilemez. İstinafa başvurulabilecek kararlar:
-
Asliye ceza/mahkemesi kararları, belirli sınırları aşan cezalar
-
Aile Mahkemesi, İş Mahkemesi gibi özel hukuk alanındaki kararlar
-
Sulh hukuk ve sulh ceza kararlarının çoğu istinaf dışıdır
💡 Örnek: 5.000 TL’yi aşan mal varlığına ilişkin kararlar genelde istinafa uygundur.
📎 Mevzuat: 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu – Md. 272-285
İstinaf Süreci Nasıl İşler?
-
Karar verilir – İlk derece mahkemesi davayı sonuçlandırır.
-
İstinaf süresi başlar – Genellikle kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içinde istinaf dilekçesi verilir.
-
Dosya bölge adliye mahkemesine gönderilir
-
İnceleme yapılır – Mahkeme, olay ve hukuka uygunluğu denetler.
-
Karar verilir:
-
İlk derece kararı onaylanabilir
-
Kaldırılabilir, dava yeniden görülebilir
-
Karar bozulup Yargıtay’a gönderilebilir
-
Neden İstinafa Başvurulur?
İstinaf yolunun amacı adil yargılamayı güvence altına almak ve hatalı kararları düzeltmektir. İlk derece mahkemesinde:
-
Deliller tam incelenmediyse
-
Hukuka aykırı karar verildiyse
-
Taraflar dinlenmediyse
gibi durumlarda istinaf süreci devreye girer.
İstinaf ve Temyiz Arasındaki Fark Nedir?
| Özellik | İstinaf | Temyiz |
|---|---|---|
| İnceleme kapsamı | Olay + Hukuk | Sadece Hukuk |
| Mahkeme türü | Bölge Adliye Mahkemesi | Yargıtay |
| Uygulanma sırası | İlk | Son |
| Deliller yeniden incelenebilir mi? | ✅ Evet | ❌ Hayır |
İstinaf Süresi Ne Kadardır?
-
Hukuk davalarında: Kararın tebliğinden itibaren 2 hafta
-
Ceza davalarında: 7 gün içinde
-
Süre kaçırılırsa karar kesinleşir, bir daha istinafa gidilemez
📎 Detaylı bilgi için: Yargıtay › Sık Sorulan Sorular
İstinaf Mahkemesi Ne Kadar Sürede Karar Verir?
Süre değişkendir. Ancak genellikle:
-
6 ay – 1 yıl arası sürer
-
Yoğunluk ve dosya türüne göre bu süre değişebilir
-
Karmaşık ticari davalarda daha uzun sürebilir
İstinaf Dilekçesi Nasıl Hazırlanır?
Dilekçe, kararı veren mahkemeye hitaben yazılır ancak dosya bölge adliye mahkemesine gönderilir. Dilekçede:
-
Hangi kararın istinaf edildiği
-
Hangi gerekçelerle itiraz edildiği
-
Talep edilen sonuç
açıkça belirtilmelidir. Bu işlemde bir avukattan profesyonel destek almak, hak kaybını önler.
Sonuç
İstinaf mahkemeleri, Türk yargı sisteminde hem vatandaşların hak arama özgürlüğünü güçlendirmiş hem de kararların daha adil ve denetimli biçimde verilmesini sağlamıştır. İlk derece mahkemesinden çıkan her karar, son karar değildir.
İster bir boşanma davası, ister bir işçilik alacağı ya da ceza kararı olsun; istinaf süreci hukuki geleceğiniz için kritik olabilir.
Hukuki süreçlerinizde profesyonel destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.