Sendikal nedenle işten çıkarma (sendikal fesih), hem hukuki olarak yasaktır hem de işvereni ciddi yaptırımlarla karşı karşıya bırakır. 4857 sayılı İş Kanunu ile 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu, işçilerin sendikal haklarını koruma altına almıştır.
Sendikal Nedenle Fesih Nedir?
Sendikal nedenle fesih; işçinin bir sendikaya üye olması, sendikal faaliyette bulunması veya yetkili sendikayı desteklemesi gibi sebeplerle iş sözleşmesinin feshedilmesidir. Bu durum, açık şekilde hukuka aykırıdır.
Yasal dayanak: 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu, Madde 25
İşverenin Sendikal Ayrımcılık Yasağı
İşveren, işçileri sendikal tercihleri nedeniyle işe almama, işten çıkarma, ücret belirleme, görev yeri belirleme veya terfi etmede ayrımcılığa tabi tutamaz. Bu yasağa aykırı davranılması hâlinde, işveren hem sendikal tazminat hem de diğer işçilik alacaklarından sorumlu tutulabilir.
İlgili düzenleme: 4857 sayılı İş Kanunu, Madde 5
Sendikal Tazminat Nedir?
Sendikal nedenle işten çıkarılan işçi, işe iade davasına ek olarak ayrıca sendikal tazminat talep edebilir. Bu tazminat;
- En az 1 yıllık brüt ücret tutarında belirlenir,
- İşçinin sendikal hakkının ihlal edilmesi nedeniyle ayrıca ödenir,
- Kıdem ve ihbar tazminatlarından tamamen bağımsızdır.
Yargıtay kararlarına göre, bu tazminat hem maddi hem de manevi niteliğe sahiptir ve işçinin sendikal hakkına yönelik ağır bir ihlali cezalandırıcı niteliktedir.
İspat Yükü Kimdedir?
İşçi sendikal nedenle feshedildiğini iddia ettiğinde, bu iddiayı çerçevelendirmesi yeterlidir. Fesih gerekçesinin sendikal olmadığını ispat yükü işverene aittir.
Yargıtay’a göre: “İşveren, iş akdini sona erdirme sebebinin sendikal nedene dayanmadığını somut ve objektif verilerle ispatlamalıdır.”
Örnek karar: Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2015/21161 E., 2017/28411 K.
Sendikal Tazminat Ne Kadar?
Sendikal tazminat miktarı:
- En az 1 yıllık brüt ücret tutarında olmalıdır,
- İhlalin ağırlığına ve işverenin kusur derecesine göre artırılabilir,
- Uygulamada 1.5 – 2 yıllık ücret tutarına kadar çıkabilmektedir.
İdari Para Cezası
Sendikal nedenle işten çıkarma durumunda sadece tazminat değil, aynı zamanda idari para cezası da uygulanır.
Detaylı bilgi: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı – Sendikalar Genel Müdürlüğü
İşçi Ne Yapmalı?
Sendikal nedenle işten çıkarıldığını düşünen işçi şu adımları izlemelidir:
- Yazılı fesih bildiriminin gerekçesini kontrol etmeli,
- Sendikal faaliyete dair belgeleri saklamalı,
- 30 gün içinde arabuluculuk başvurusunda bulunmalı,
- Anlaşma olmazsa işe iade ve sendikal tazminat davası açmalıdır.
Sonuç
Sendikal haklar Anayasa ile güvence altına alınmıştır ve bu hakların ihlali hem hukuki hem cezai sonuçlar doğurur. İşverenler, işçilerin sendikal tercihlerine saygı duymalı; işçiler de haklarının ihlal edildiği durumlarda hukuki yolları kullanmalıdır.
Hukuki süreçlerinizde profesyonel destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.